Goddelijke nalatigheid of aanbidding?

De meningen over de herkomst van het paasei zijn verdeeld. De paashaas en het paasei lijken niet uit een christelijke traditie voort te komen. Niet zo gek, want de paaseierentraditie bestaat al langer dan het christendom. Maar waar komt dat paasei nou eigenlijk vandaan?

Tradities uit lentefeesten van andere culturen en religies vóór Christus lijken aan de basis van de huidige paastradities te liggen. Eieren staan symbool voor vruchtbaarheid, die zich met name in de lente manifesteert. Het is niet onwaarschijnlijk dat mensen al tientallen eeuwen de komst van de lente met het verven van eieren vierden. In het huidige Iran gebeurde dit tijdens Noroez, het Iraanse nieuwjaars- en voorjaarsfeest, dat op of rond 21 maart gevierd wordt.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Huh: Pasen een heidens feest?

Er wordt wel gedacht dat Pasen deels gebaseerd is op een heidens feest, waarmee voorchristelijke Europeanen eeuwen geleden elke lente de terugkeer van hun zonnegod vierden. Angelsaksische heidenen zouden volgens de overlevering de maand april Eosturmonath noemen, verwijzend naar vruchtbaarheidsgodin Ēostre. De Engelse naam voor Pasen, Easter, zou van haar naam afgeleid zijn.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Eieren en de vruchtbaarheidsgodin

Pasen wordt dus mogelijk met eieren gevierd vanwege deze vruchtbaarheidsgodin. Er is een legende over een na de winter te laat terugkerende Ēostre, waardoor een vogel in de sneeuw overleed. Uit schuldgevoel zou de godin het dier in een sneeuwhaas hebben veranderd, die één dag per jaar gekleurde eieren kon leggen. De heidenen zouden deze dag vieren rond Pasen. Daarmee zou de oorsprong van het eieren schilderen met Pasen verklaard zijn. Maar er is geen hard schriftelijk bewijs. Misschien had Ēostre wel helemaal niets met eieren te maken. Wel is duidelijk dat het ei al lang een symbool is voor nieuw leven, wedergeboorte en vruchtbaarheid.

De tekst gaat onder de foto verder.

Het paasei als symbool

Sommige christenen zien het paasei als symbool voor de verrijzenis van Christus. Orthodoxe en Oosters-katholieke kerken kennen de traditie van eieren rood verven, als symbool voor het bloed van Christus. Het hardgekookte ei is de tombe van Christus en de eierschaal openbreken is als zijn verrijzenis. Daarnaast was de vastentijd een periode waarin christenen geen eieren of vlees aten. Met Pasen diende zich dan de eerste kans aan om weer van een eitje te genieten.

De tekst gaat onder de foto verder.

Eieren verstoppen

En waar komt het verstoppen van eieren dan vandaan? Dit gebruik stamt uit de Germaanse traditie om eieren, als symbool van vruchtbaarheid, in akkers te begraven zodat deze op hun beurt vruchtbaar zouden worden.

We hebben eerder geschreven over paastradities. Lees hier waarom we matses eten met Pasen, hier over het verschil tussen witte en bruine eieren en hier waarom tweede paasdag bestaat.