Wat is oud
In de middeleeuwen was de gemiddelde leeftijd van de mensen 25 jaar, vandaag de dag is een 65-jarige nog niet oud. Overigens had je vroeger ook wel veel 65-jarigen, maar er was ook grote kindersterfte waardoor de gemiddelde leeftijd enorm naar beneden ging.
De tekst gaat onder de foto verder.
_650.jpg) |
Op het bankje aan de Merwekade rond 1925. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Money, money, money
Heb je geld, dan gaan veel dingen in het leven je gemakkelijker af. Dat is nu zo, maar was vroeger ook het geval. Rijke mensen leefden over het algemeen langer dan arme mensen. Dat kwam omdat ze het geld hadden om beter voor zichzelf te zorgen.
Werd je in de middeleeuwen als oudere hulpbehoevend, dan ontfermde de kerk zich vaak over je. Dat wil zeggen, als je geld of bezittingen had om je in te kopen in een gasthuis. Wie dat had gedaan had voor de rest van zijn leven een dak boven zijn hoofd en dagelijks eten.
De tekst gaat onder de foto verder.
 |
De iconische foto van het Bestedelingenhuis op het Bagijnhof met op de achtergrond het Achterom in 1928. @ Joost van de Weg |
Inwonen of toch niet
Dat ouderen inwoonden bij hun kinderen (of andersom) kwam wel voor, maar was niet bij iedereen gebruikelijk. Vaak was er geen ruimte om pa of ma in huis te nemen en bovendien zaten ze er ook niet op te wachten om nóg een mond te voeden.
Mantelzorg niet vanzelfsprekend
Als je als oudere niet kon rekenen op de mantelzorg van je kinderen of als je geen kinderen had, dan werd soms gevraagd om hulp van buren of van de kerk. In het ergste geval, als je dus geen geld had, klopte je aan bij de armenzorg of moest je bedelen om aan eten te komen.
Geld, daar heb je hem weer, was dus nodig om een spaarpotje op te bouwen voor je oude dag. In de dertiende eeuw hadden ze al lijfrentes met een rendement van 10 procent. Alsjeblieft. Jaarlijks werd de rente uitgekeerd, als je tenminste te maken had met een deugdelijke geldverstrekker want daar mankeerde het weleens aan.
De tekst gaat onder de foto verder.
 |
Als je beter bij kas zat, viel het ouder worden je vaak minder zwaar. Deze groepsfoto is gemaakt voor Villa Minore op de hoek van de Vrieseweg en de Samuel van Hoogstratensingel. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Koop je in
Veel ouderen die wat geld hadden kochten zich dus in bij het gasthuis van een klooster, een kerk of soms in een leprooshuis. Daar had hij dan voor de rest van zijn leven kost en inwoning. En die levensrest was zo ongeveer tussen de één en tien jaar.
In zo'n gasthuis was het niet echt gezellig en vaak waren de huizen min of meer ingedeeld in klassen. Wie in de 15e eeuw 140 gulden betaalde, kreeg een bed op een zaal waar ook zieken met allerlei aandoeningen werden verzorgd. Daar kreeg de oudere zijn eten en bracht er een groot deel van de dag door. Wie meer geld betaalde verbleef in betere ruimtes van het gasthuis.
De tekst gaat onder de foto verder.
 |
Het Leprooshuis op de hoek van de Vest en de Vriesestraat in de jaren 60. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Zo was het in Dordrecht destijds
Het Hervormd bestedelingenhuis in Dordrecht stond op het Bagijnhof, op de hoek met de Johan de Wittstraat. Dat is waar nu C&A en de Mediamarkt zitten. Het woord bestedeling betekent letterlijk: een onverzorgd kind dat bij vreemden in de kost is gegaan.
In het pand naast het Hervormd bestedelingenhuis op het Bagijnhof was het Oudevrouwenhuis gevestigd. Het Oudemannenhuis was in de Vriesestraat, rechts van de winkel van Sportcentrum Dordrecht. Er was in 1447 al sprake van een huis voor bejaarde mannen bij het Manhuisstraatje in de Grotekerksbuurt.
De tekst gaat onder de foto verder.
 |
Een prentbriefkaart van het Bagijnhof tussen 1849 en 1898. Rechts op de hoek van de Johan de Wittstraat het Bestedelingenhuis en daarnaast het Oudevrouwenhuis. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Plekken in de stad
Oude mannen en vrouwen zijn door de eeuwen heen op verschillende plekken in de stad ondergebracht, maar de meeste instellingen zijn rond 1800 ook weer opgeheven omdat de kosten te hoog werden. Armlastige bejaarden werden sindsdien vaak 'uitbesteed' bij particulieren, vandaar de naam bestedelingen. In 1849 werd het Hervormd bestedelingenhuis officieel in gebruik genomen, na giften van rijke stadgenoten. Het tehuis telde toen 40 mannelijke en 54 vrouwelijke bestedelingen. Hoewel er plek was voor 150 mensen, werd dat aantal zelden gehaald. Dat komt door de invoering van ouderdomsrente. Daardoor konden mensen vaker op zichzelf blijven wonen. In 1963 sloot het huis, het telde toen 43 mannen en 14 vrouwen.
De tekst gaat onder de foto verder.
 |
De toegangspoort van het Oudemannenhuis in de Vriesestraat rond 1890 nu rechts naar Sportcentrum Dordrecht. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Hervormde stichting na 1960
Rond 1960 werden de Hervormde stichting Crabbehoff en de bouwcommissie Hervormd sociaal centrum Crabbehoff in het leven geroepen. In het bestuur van de stichting participeerden het Hervormd rusthuis en de Hervormde diaconie. Twee jaar later werd de eerste paal geslagen van het complex Crabbehoff en nog eens twee jaar later werd het centrum geopend.
Bovenste foto: een oudere vrouw bij de huizen van de Drievriendenhof in 1939. @ Regionaal Archief Dordrecht