Dordrecht en de Drechtsteden vanuit de wolken
Het boek Dordrecht en de Drechtsteden vanuit de wolken bevat luchtfoto’s door Bart Hofmeester en zijn bedrijf AeroCamera uit de periode 1950-1990. Niels Dekker voorzag het van teksten en Peter Egge is de uitgever van het boek.
De verschijning van Rotterdam vanuit de wolken en Rijnmond vanuit de wolken bracht een onverwachte golf aan reacties teweeg. Lezers schreven dat zij totaal overdonderd waren door de beelden die luchtfotograaf Bart Hofmeester had gemaakt van een omgeving waarin zij vele jaren hadden gewoond en gewerkt en die dankzij het boek plotseling weer tot leven was gekomen. Het was, zo viel uit de reacties op te maken, voor velen een ontroerend weerzien geweest met hun eigen verleden en het verleden van hun stad en regio. Het bracht de makers van het boek op het idee om in de archieven van Hofmeester naar Dordrecht te zoeken. Ook dat verhaal lag in het Hofmeester-archief te wachten tot het zou worden verteld. Natuurlijk, Dordrecht lag niet in puin als Rotterdam en de wederopbouw zag er heel anders uit, maar tussen 1950 en 1990 is de stad in rap tempo gegroeid en rigoureus veranderd. Met nieuwe spetterende foto’s van het Dordrecht wordt de lezer terug in de tijd genomen.
De collectie van Bart Hofmeester
Als grootste en oudste stad van het Drechtstedengebied was het Dordtse aandeel in Hofmeesters collectie vanzelfsprekende het meest omvangrijk, maar de pracht van de omliggende plaatsen mocht niet ontbreken in het boek, zo meenden de samenstellers. Om die reden hebben alle Drechtstedengemeenten een apart hoofdstuk, ook het nauw verbonden ‘s-Gravendeel en Molenlanden. De selectie van de foto’s en teksten en uitgebreide fotobijschriften zijn van de hand van Niels Dekker.
De Rotterdamse fotograaf Bart Hofmeester (1921 - 2001) was één van de pioniers van de commerciële luchtfotografie. Vanaf vliegveld Zestienhoven legden hij en zijn bedrijf AeroCamera gedurende tientallen jaren Nederland van boven vast. Het archief van Hofmeester telt naar schatting twee miljoen foto’s en is in het bezit is van Fotobureau Roel Dijkstra. Hofmeester hing vanaf de jaren ’50 bijna dagelijks in het Nederlandse luchtruim. Het boek is een nostalgische vogelvlucht door de jaren heen. De wijken en steden zijn apart ingedeeld en de foto’s zijn daarin chronologisch afgebeeld.
Het luxe boek telt 272 pagina’s, 280 foto’s, weegt 2 kilo en is uitgegeven door uitgeverij Watermerk in samenwerking met Fotobureau Roel Dijkstra. Het is voor € 39,95 te koop in de boekhandel en online via webshops en www.watermerk.eu.
Verzen van de 10-jarige Jacques Perk
Jacques Perk wordt geboren in de Lange Breestraat in Dordrecht. Hij is de zoon van dominee en schrijver Marie Adrien Perk en jonkvrouw Justine Georgette Caroline Clifford Kocq van Breugel. Vader Perk was predikant van de Waalse kerk. Hij had veel literaire relaties en was vooruitstrevend ingesteld. Zoon Jacques kwam aldus al op jonge leeftijd met literatuur in aanraking en schreef rond zijn tiende zijn eerste verzen.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
_650.jpg) |
| Jacques Perk. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Jeugdjaren van Jacques Perk in Dordrecht
Dominee Perk en zijn vrouw woonden eerst op de Voorstraat nabij de Kleine Appelsteiger, schuin tegenover de Munt. Daarna verhuizen ze naar de Lange Breestraat. Hier worden Jacques (1859) en zijn zusje Dora (1860) geboren. In 1862 verhuist het gezin naar een woning aan de Wijnstraat 168, nabij de Wijnbrug waar Jet (1863) en Amalia (1868) worden geboren.
Van HBS naar Algemeen Handelsblad
Na vijf jaar HBS in Amsterdam komt Jacques tot de slotsom dat het onderwijs hem niet biedt wat hij ervan verwachtte. Via zijn vader komt hij terecht bij het Algemeen Handelsblad, waar het vertalen en bewerken van Franstalige kopij zijn taak wordt. Hij schrijft in die periode vele korte gedichten, waarvan de meeste zijn opgedragen aan zijn jeugdliefde Marie Champury. Gedwarsboomd door haar ouders (haar vader was Jacques’ leraar Frans op de HBS) en onbeantwoord door Marie is deze liefde gedoemd te mislukken. In een poging Marie te vergeten, probeert hij mee te gaan op poolexpeditie met de Willem Barends. Dit plan mislukt, maar hij der komt wel een gedicht van hem in het maandblad Nederland. Hij bestudeert sonnetten van illustere namen als Goethe en Shakespeare en wordt ontslagen door het Algemeen Handelsblad. Zijn schrijfstijl zou té literair van aard zijn.
De tekst gaat onder de foto verder.
 |
| Onthulling van de gedenksteen bij het geboortehuis van Jacques Perk in de Lange Breestraat op 10 juni 1959. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Verliefd tijdens vijf dagen Ardennen
In 1879 is Jacques op vakantie in de Ardennen. Daar leert hij Mathilde Thomas kennen. Vijf dagen in deze sprookjesachtige omgeving zijn genoeg om verliefd op haar te worden, op een manier die grenst aan goddelijke verering. Dit inspireerde Jacques om zich in een volwassen dichtvorm te uiten. Het resultaat is een reeks van meer dan honderd sonnetten. Publiceren lukte hem echter niet. Jacques Perk was met zijn moderne lyriek zijn tijd te ver vooruit.
De tekst gaat onder de foto verder.
_650.jpg) |
| De dichter Willem Kloos (1859-1938). @ WikiCommons |
Vriendschap met Willem Kloos
Een jaar voor zijn overlijden gaat Jacques rechten studeren in Amsterdam. Hij raakt bevriend met de jonge dichter Willem Kloos en weet een handvol Mathilde-sonnetten te publiceren. De vriendschap met Kloos zou een homo-erotische ondertoon hebben, maar eindigt nog geen jaar later vrij abrupt. In 1881 komt er een derde grote liefde in zijn leven: de zuster van de aanstaande echtgenoot van zijn zus Dora. Deze Joanna bleek echter verloofd. Aan die verloving kwam weliswaar een einde, maar in haar eenzaamheid leek zij voor Perk opnieuw een onbereikbare vrouw.
De tekst gaat onder de foto verder.
_650.jpg) |
| De gedenksteen zoals je die nog steeds kunt vinden in de gevel van het geboortehuis van Jacques Perk in de Lange Breestraat bij de hoek van de Visstraat. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Jacques wordt ziek
Hoe deze liefde uiteindelijk zou hebben uitgepakt, zullen we nooit weten. Jacques wordt eind september ziek. Hij was namelijk na een roeipartij op de Amstel nog lang met natte kleren blijven rondlopen. Na enkele weken blijkt dat hij tuberculose heeft en niet lang meer zou leven. Zondag 30 oktober neemt hij afscheid van zijn familie. Hij verklaart daarbij in vol bewustzijn de eeuwigheid in te gaan. Een dag later blaast hij zijn laatste adem uit. Niet lang voor zijn dood had auteur Carel Vosmaer Jacques Perk in Spectator vergeleken met Dante. Een jaar na zijn dood wordt zijn eerste gedichtenbundel uitgegeven.
Van matig tot liever helemaal niet uit de moestuin
Sinds 2018 geldt er een advies om de oogst uit een moestuin in de buurt van Chemours met mate te eten. Dit is nu aangepast. De Europese gezondheidskundige grenswaarden voor poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in voedsel zijn namelijk strenger geworden. De uitstoot van PFOA (tot 2012) en GenX (sinds 2012) door Chemours/DuPont heeft ertoe geleid dat deze stoffen in de omgeving terecht zijn gekomen, waaronder in moestuinen. Het RIVM heeft in 2017-2018 onderzocht of het veilig is om groenten en fruit uit deze tuinen te eten. Daarvoor zijn de gewassen in tien moestuinen in de buurt van Chemours onderzocht op PFOA en GenX en vergeleken met de geldende grenswaarde voor PFAS in voedsel.
Twee moestuinen lagen binnen 1 kilometer afstand van de fabrieksschoorstenen, acht op 1 tot 4 kilometer afstand. Het RIVM adviseerde in 2018 om het eten uit moestuinen binnen 1 kilometer van de fabrieksschoorstenen te matigen; niet te veel, niet te vaak. Het onderzoek gaf geen aanleiding voor het beperken van eten uit moestuinen op grotere afstand van Chemours.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
Grenswaarde PFAS 20 keer lager
Uit nieuwe inzichten blijkt dat PFAS zoals GenX en PFOA al bij lagere concentraties schadelijke effecten kunnen hebben. De gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS in voedsel is daarom onlangs circa 20 keer lager geworden. De gemeenten Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht en de provincie Zuid-Holland hebben het RIVM gevraagd of de nieuwe grenswaarde leidt tot andere conclusies van het moestuinonderzoek uit 2017-2018.
Dat blijkt het geval: als iemand een leven lang alleen maar groente en fruit eet uit een moestuin binnen een straal van 1 kilometer van Chemours krijgt deze persoon meer PFAS binnen dan de nieuwe toelaatbare dagelijkse hoeveelheid (TDI). Daarom adviseert het RIVM nu om binnen 1 kilometer rond de fabrieksschoorstenen geen groenten en fruit uit de eigen (moes)tuin te eten.
De tekst gaat onder de foto verder.
_650.jpg) |
| ter illustratie. |
Nog geen nieuw advies verder weg gelegen tuinen
Voor verder weg (1 tot 4 kilometer) van Chemours gelegen moestuinen kan het RIVM nog geen advies geven. Nu de grenswaarde fors is verlaagd, kunnen ook eventuele lage concentraties PFAS tot een ander advies leiden. Daarom laten de gemeenten, in afstemming met Rijk en provincie, nieuw gewasonderzoek uitvoeren. Dat gebeurt met nieuwe analysetechnieken, die lagere concentraties kunnen meten. Dit nieuwe onderzoek begint binnenkort. Ook moestuinen op grotere afstand van Chemours worden onderzocht. Het streven is dat eigenaren van moestuinen in het gebied duidelijkheid hebben als het nieuwe moestuinseizoen begint.
De tekst gaat onder de foto verder.
_650.jpg) |
| ter illustratie. |
GGD: beperk eten uit eigen tuin
De GGD geeft aan dat het nu niet nodig is om ook per direct te stoppen met eten uit moestuinen op 1-4 kilometer afstand van de fabriek. De berekeningen van het RIVM gaan ervan uit dat iemand álle groenten en fruit die hij/zij een leven lang eet uit eigen tuin haalt. Dat is lang niet voor iedereen van toepassing. Zowel de gemeenten al de GGD raden uit voorzorg aan om, tot er meer duidelijkheid is, in het onderzochte gebied op 1-4 kilometer van de fabriek het eten uit eigen tuin te beperken: niet te vaak, niet te veel.
Dordrecht Centrum + je fiets
Veel mensen fietsen even naar de stad voor een boodschap. Dat scheelt autoverkeer en dat is natuurlijk fijn. Het gebeurt echter wel steeds vaker dat fietsen voor ingangen van winkels of woonhuizen worden neergezet. Dit is wel vervelend voor diegene die daar woont en ook voor winkeliers die hun winkel niet kunnen bevoorraden. Ook zorgen lukraak geparkeerde fietsen ervoor dat hulpdiensten er niet door kunnen.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
Fout parkeren = fiets weg
De gemeente gaat dus strenger letten op foutgeparkeerde fietsen. Staat je fiets op een plek waar hij niet hoort, dan wordt hij na een waarschuwing weggehaald. Om nou te voorkomen dat je fiets wordt verwijderd, kun je beter gebruik maken van de extra fietsparkeerplekken die zijn gemaakt of van de gratis en beveiligde fietsenstallingen. Dat is wel zo prettig én wel zo veilig voor iedereen.
Klik hier om te kijken waar je voortaan je fiets kunt parkeren.
Bovenste foto @ gemeente Dordrecht
Bioscoopfilm Dordrecht door de jaren heen
Dordrecht door de jaren heen is een film over Dordrecht en haar geschiedenis. Met een focus op wat de stad nu zo bijzonder maakt. De film bestaat uit een mengeling van vertelling met interviews, gemaakt door de neven Bas Kakes en Coen Koopmans. Inspiratiebron was het enthousiaste vertellen van hun beider opa Arend van der Perk (1933-2020)
De tekst gaat onder de affiche verder.
Ga mee op reis door Dordrecht
De film is onderverdeeld in drie aktes, die opeenvolgend gaan over wat Dordrecht zo bijzonder maakt, de vroege geschiedenis (tot 1900) en de recentere geschiedenis. Op een luchtige maar inhoudelijke wijze wordt de kijker zo meegenomen op reis door “Dordrecht door de jaren heen”. Er hebben verschillende Dordtenaren meegewerkt aan deze film. Zo kijkt Jaap Bouman terug op de volledige geschiedenis van de stad, is er een tocht door de Biesbosch gemaakt met boswachter Jacques van der Neut en vertellen Dordtenaren van verschillende leeftijden waarom de stad zo in hun hart zit. De film is onderdeel van het programma 800 Jaar Stad en wordt vertoond in Cinema The Movies in de Nieuwstraat in Dordrecht.
Klik hier om kaartjes te bestellen.
Het groeit en bloeit op de Wantijdijk
Uit liefde voor de natuur gebeurt het maaien op de Wantijdijk voortaan ietsje anders. Normaal gesproken wordt de dijk drie keer per jaar gemaaid, dat is nu teruggebracht naar twee keer per jaar. En dat heeft een reden.
De groenvoorziening laat voortaan bij elke maaibeurt wat begroeiing staan. Ook langs de bosschages op het talud van de Wantijdijk doen ze dat. Zo bieden ze namelijk insecten als bijen en vlinders na een maaibeurt nog voedsel en schuilplaatsen.
_650.jpg)
Een struinpad onderaan de Wantijdijk
Langs de paden en dicht bij de huizen wordt juist wel vaker gemaaid en natuurlijk ook op de plekken waar het uitzicht of het verkeer belemmert wordt. Onderaan de Wantijdijk wordt speciaal voor wandelaars een 'struinpad' gemaaid. Fietsers en wandelaars hebben zo geen last van elkaar. Dit jaar laat de gemeente alleen aan de binnenkant van de dijk stukken begroeiing staan, later gaan ze dat waarschijnlijk ook aan de waterkant van de dijk doen.
De Wantijdijk is een waterkering en is van het Waterschap Hollandse Delta. Vroeger eiste het waterschap dat de gemeente de dijken regelmatig maaide. Het idee was dat een korte en dichte grasmat het beste was voor een stevige dijk. Dat inzicht is veranderd: juist dieper wortelende kruiden kunnen bijdragen aan een stabiele dijk. Die kruiden bloeien vaak rijk en dat is weer mooi voor insecten.
Dordtenaar Johan van Beverwijck promoveert
De in 1594 in Dordrecht geboren en getogen Johan van Beverwijck promoveert op 30 mei 1616 - vandaag precies 505 jaar geleden – tot doctor aan de Universiteit van Padua (Italië). Een hele eer voor een Dordtenaar, maar Van Beverwijck stond dan ook te boek als een belezen en geleerd man. Hij was geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen en leverde met eigen experimenten bijdragen aan de medische wetenschap.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
Een grote studiebol uit Dordrecht
Dordtenaar Van Beverwijck is een echte studiebol. Hij volgde de Dordtse Latijnse school, een in die tijd wijdverbreid schooltype, dat (uitsluitend) jongens uit de hogere en middenklasse voorbereidde op een religieus ambt of universitaire studie. Gerardus Vossius onderwees hem daar in de retorica, de leer van de welsprekendheid.
Het wordt toch geneeskunde
Later ging Van Beverwijck rechten studeren in Leiden, maar kiest uiteindelijk voor de geneeskunde, waar hij altijd al belangstelling voor heeft gehad. Een studiereis door Europa voert hem via Montpellier en Parijs naar Padua, waar hij op de dag van vandaag, 30 mei 1616 zijn doctorsbul haalt.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
 |
| De doctorsbul van Johan van Beverwijck. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Stadsdokter van Dordrecht
In 1618 keert Van Beverwijck terug in Dordrecht en begint een dokterspraktijk in de Wijnstraat. Als gevierd arts geniet hij aanzien. Op 8 november 1625 wordt hij dan ook benoemd tot stadsdokter. In die functie bezoekt hij zieken in het Heilig Sacraments-gasthuis en examineert hij pestmeesters, vroedvrouwen en chirurgijnen. In een speciaal voor dit doel omgebouwde Wijnkoperskapel verzorgt hij anatomielessen. Daarnaast heeft hij diverse functies in het stadsbestuur.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
 |
| Het alom geprezen boek Lof der Chirurgie dat Johan van Beverwijck schreef en onderaan de pagina is te zien dat het ook in Dordrecht is gedrukt. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Medische boeken worden bestsellers
Johan van Beverwijck is goed bevriend met zijn overbuurman Jacob Cats. Ook hij gaat zich profileren als schrijver, onder meer als dichter en als chroniqueur van de stadsgeschiedenis. Ongekend populair wordt hij met medische werken, die niet enkel medici maar ook de gewone burgers aanspreken. Titels als Lof der chirurgie en Schat der gesontheyt beleven heel wat herdrukken en vertalingen.
De tekst gaat onder de afbeelding verder.
 |
| Het ziekenhuis op het Beverwijcksplein in de jaren 1880. @ Regionaal Archief Dordrecht |
Taalverrijker medische terminologie
Van Beverwijck koestert bedenkelijke middeleeuwse ideeën, maar staat ook open voor nieuwe inzichten. Als eerste arts in de Nederlanden verdedigde hij de nieuwe ideeën over de bloedsomloop van de Engelse geneesheer William Harvey. Hij drukte tevens zijn stempel op de Nederlandse taal door woorden als alvleesklier, endeldarm, sleutelbeen of slokdarm te bedenken.
Johan van Beverwijck overlijdt op 19 januari 1647 in zijn geboortestad. Zijn naam leeft voort in het Beverwijcksplein, in het hart van zijn Dordrecht.